.ıIIı. [b]_©__ß£∂!®нâñ__©_[b] .ıIIı. - Gezilebilir Web sitesi Nasıl Olmalıdır

Bir web sitesinin kolay kullanılabilir olması için ilk ve temel kural ziyaretçinizin kafasında Aradığımı bulmak için acaba buraya mı tıklamalıyım yoksa buraya mı? Bu bir bağlantı mı yoksa düğme mi? Gibi soruların gelmemesidir. Web sayfalarını gezmek yıllardan beri yaptığımız gazete, dergi okumak gibi işlere çok benzer. Elinize bir gazete aldığınızı düşünün. En küçük karesine kadar okur musunuz? Hayır, sadece ilginizi çekecek bir konuyu bulmak için tararsınız. Web sitelerinde de aynı tavrı sergileriz.

1. Her durumda zaman kısıtlıdır: Web’in temel işlevi her şeye kolay ve hızlı ulaşmaktır. Bu nedenle web kullanıcıları aradıklarına hızlı ulaşmak için sayfaları tararlar. 2. Sayfa içinde yazan her şeyi okumak zorunda değiliz: Yazılanların birçoğu genellikle işimize yaramayacak bilgidir. Tek amacımız, bizim için gerekli olan yararlı düğmeyi bulmak.
3. Tarama işini gerçekten iyi yaparız: Çünkü yıllardan beri okuma alışkanlıklarımız bize bunu öğretmiştir Temel web gezme içgüdümüzü tanımladık, Kolay gezilebilir bir web sitesinde olması gereken özellikleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz, Sayfanızı kolay tanımlanabilir alanlara bölün Sayfanızı kolay tanımlanabilir alanlara bölmek ziyaretçilerinizin işlerine yarar bilgileri bulmasını kolaylaştırır. Aynı zamanda hangi alanları da göz ardı etmeleri gerektiğini kolaylıkla anlamalarını sağlar. Hangi yazının veya düğmenin tıklanabilir olduğunu belirtin Web sayfalarını gezerken yaptığımız önemli işlerden biri işimize yarayan tıklanabilir linkleri ve düğmeleri bulmak olduğuna göre, bütün bu nesnelerin açıkça tanımlanabilir ve bulunabilir olmasıdır. Bu hatalı kullanıma uygun örneklerden biri olarak www.lc.org sitesini verebiliniz. Web sitesinin ana sayfasına ilk bakışta neredeyse tüm elemanlar tıklanabilir olarak gözüküyor. Ancak öyle değil. Örneğin, “Subscribe” başlığını bir düğme olarak düşünebilirsiniz, üzerine geldiğinizde onun bir başlık olduğunu görürsünüz. Buradan edindiğiniz deneyimle “Hot Issues” başlığının da bir link olmadığı kanısına varabilirsiniz. Öyle düşündüyseniz yanıldınız. O aslında bir düğme. Gördüğünüz gibi daha ana sayfada sistematiği şaşırdınız. Gürültü seviyesini azaltın Kolay gezilebilir bir web sitesinin en büyük düşmanı görsel gürültüdür. Bu gürültüyü sayfa içindeki gereksiz nesneler, zor okunan yazılar veya rahatsız edici görsel öğeler olarak tanımlayabiliriz. Sayfa içindeki görsel gürültüye iyi örneklerden bin www.msnbc.com sitesi olabilir. Aslında oldukça geniş içeriği başarılı olarak sunuyor olsa da özellikle soldaki menülerin üzerine geldiğinizde acılan alt menüler içeriğini algılamanızı güçleştirecek ölçüde gürültü içeriyor. Bunun nedeni menü elemanlarını ayırmakta kullanılan yatay koyu çizgilerdir. Gereksiz kelimelerden kurtulun Gezdiğiniz birçok web sitesinde sayfadaki birçok kelimenin sadece yer tutmakta olduğunu görebilirsiniz. Buradaki altın kural şudur: “Eğer sayfanızdaki kelimelerin yarısını attığınızda anlamını kaybetmiyorsa, kelimeleri atın!’’ Bunu daha kolay www.erikli.com.tr sitesindeki ”Müşteri Hizmetleri” sayfasından anlayabilirsiniz. Buradaki metnin yarısını rahatlıkla eleyebilirsiniz, müşteri hizmetleri konusunda bilgi almak isteyen bir ziyaretçi için oldukça uzun ve anlaşılması zor bir metin. Pek çok kişinin bildiği bir kavram olan müşteri hizmetleri konusunda bu kadar uzun iki paragrafın tamamen okunmadan geçileceği kesin. Karmaşadan kurtulun Özellikle kullanıcıların kafasını karıştıracak terimler ve başlıklardan uzak durmaya çalışın. Örneğin sitenizin içinde tek bir arama özelliği varsa bu arama kutucuğuna “Hızlı Arama” adını vermek kafa karıştırıcı olabilir. Birçok yeni kullanıcı için “Arama” kelimesi daha açıklayıcı olabilir. Ziyaretçilerin Hızlı Arama ile Arama arasındaki farkı anlamaya çalışmaları onlar için zaman kaybına neden olacaktır. Hatta arama kutucuğunun yanına koyduğunuz düğmeye yalnızca “Ara” etiketini vermeniz bile yeterlidir. Bu durumu güzel bir şekilde uygulayan www.hepsiburada.com sitesinde arama kutucuğu en az bilgili kullanıcı için bile oldukça açıktır. Ziyaretçilerinize nerede olduklarını açıkça belirtin Sayfaları gezme işlemini bir alışveriş merkezinde gezmeye benzetebiliriz. Ancak bir farkla, alışveriş merkezlerinde ayaklarınızın yere bastığı gerçek bir fiziksel ortamda olduğunuzdan kaybolmanız veya bulunduğunuz katı unutmanız söz konusu değildir. Ayrıca kaybolma ihtimalinize karşın birçok bilgilendirme tabelasıyla yolunuzu kolayca bulabilirsiniz. Eğer buna rağmen yolunuzu bulmazsanız birine sorabilirsiniz. Bir web sitesinde birkaç bağlantıya tıkladıktan sonra derinlere daldığınızda bulunduğunuz yeri kaybedebilirsiniz. Bu durumu engellemek için sayfa içerisinde mutlaka ziyaretçilerin bulunduğu yeri gösteren hiyerarşik yönlendirme (navigasyon) elemanları bulunmalıdır. Çok geniş içeriği ile içerisinde kaybolmadan dolaşabildiğimiz www.amazon.com bu özelliği başarıyla kullanmaktadır. Yukarıdaki maddeler bir web sitesinin kullanılabilirliliği için temel bir kural sayılabilir. Ancak özellikle profesyonel siteler yaparken yayın sürecinden önce yapılması gereken, sitelerin test grupları tarafından incelenmesini sağlamaktır. Yurtdışındaki kurumsal siteler yayınlanmadan önce bu tür testlerden geçerler. Bu testler düşük profilli kullanıcıların sitenin erişebilirlik ve kullanılabilirlik özelliklerini test etmesini kapsar. Böylece sayfalar açılmadan tüm kullanıcı kitlesinin yüksek yarar sağlayabileceği sitelerin hazırlanması sağlanmış olur. Yukarıda ki maddeler geni kitlelere hitap eden içerik sağlayıcı, e-ticaret vb. siteler için olması gereken özelliklerdir. Bunların dışında pop-up menü, yüzen Flash reklamlar gibi öğeler tam olarak bir kuralın parçası olamayacak kadar günlük gelişimlerdir. Bu nedenle bu elemanların sayfalan içinde varlıkları zaman içinde alışkanlıklara göre şekillenecektir. Kötü bir site acemi bir tasarımcı tarafından yapılmışsa acıyı çeken ziyaretçi olur. Ancak eğer işi bilmeyen bir yönetici tarafından donatılmış ise en büyük acıyı bu siteyi yapmak zorunda olan tasarımcı ve programcılar çekmektedir.